MUNGGA SHANAN A MAKAM

Karai a Mungga: Ga Shaka Dingsa buk (39) hte Ga Shaka Ningnan buk (27), yawng buk (66) gaw Chyoi pra ai Wenyi Karai shung ya ai Chyum Laika nan rai nga ai (II Timothi 3:16; II Petru 1:19-21). Dai majaw, Chyoi pra ai Chyum Laika gaw shut shai ai lam n nga ai hta sha n ga, Karai a daru magam hte hpring nga ai.

Sum-Tim-Ngai: Langai sha rai nga ai htani htana Karai gaw maren mara sha re ai marai hkum Masum hku nna dinggrin dingnawng a-nga nga ai (Tara Jahprang 6:4). Dai Masum gaw; Kawa Karai Kasang (Pru mat wa ai Laika 20:2,3), Kasha Karai Kasang (Shingran Laika 4:11) hte Chyoi Pra ai Wenyi Karai (I Korinhtu 8:6) ni rai nga ma ai. Karai rai nga ai lam hta grit nun ai lam hte grau jan ai lam kadai hta mung nga ai n rai.

Kasha Karai Kasang: Hkristu ngu ai Kasha Karai Kasang gaw chyaloi nhkoi kaw nna nga nga ai wa re (Esaia 9:5; Yawhan 8:58). Shi gaw shayi hkawn sek Mari hta e shinggyim hkum hkrang hpe sa dagraw hkam la nhtawm (Esaia 7:14; Mahte 1:18-25; Hpilipi 2:7-8), yubak hta lup mat sai shinggyim masha ma hkra a matu mara si hkam sai (Roma 5:6-8). Dai hpang masum ya ngu na nhtoi hta hkum hkrang hte nan hkrung rawt sai (Mahte 28:6-7, I Korinhtu 15:4). Dai Madu gaw sumsing de lung mat wa sai rai nna (Kasa 1:9), ya aten hta kam sham ai ni a matu mara hkinjawng agyi kaba tai let Karai a man hta htinglu htinglai ya nga ai (Hebre 9:24, 25). Dai Madu gaw lani mi na aten hta ndai mungkan de bai du sa na re (Shingran 22:20-22).

Chyoi pra ai Wenyi Karai: Chyoi pra ai Wenyi gaw Karai nan rai nga ai (Kasa 5:3-4;I Korinhtu 6:11). Shi gaw Karai a n-gun atsam n rai, Karai nan rai nga nna marai hkum nan mung rai nga ai. Kasha Karai Kasang shinggyim hkum hkrang dagraw hkam ai hta shang lawm ai hta sha n ga, Hkristu a magam gun ai lam, si hkam ai lam hte bai hkrung rawt ai lam ni hta mung shang lawm ai wa re. Shi gaw yubak kap ai ni hpe shadum jahprang ai (Yawhan 16:8). Dai  hta n ga, Hkristu hpe hkap la ai a jaw Karai a kasha tai wa ai wa hpe, dazik dawk ya ai (Ehpesu 1:13), dai wa hta shang shanu ai (I Korinhtu 6:19), dai wa hpe lam madun ai Karai nan rai nga ai.

Hpan tawn Hpan da ai Lam: Nga yawng nga pra gaw Karai e hpan dat ai majaw byin pru wa ai hkrai re (Ningpawt Ninghpang 1:1). Karai a hpan hpajang ai hta, hkrung kanu ni gaungwi dangjat kayin gale mat wa ai ladat hte n rai, dan tawk hpan ai rai nga ai (Ningpawt Ninghpang 1). 

Shinggyim Masha: Shinggyim masha hpe Karai nan Shi a hkrang sumla hku nna hpan tawn sai (Ningpawt Ninghpang 1:26). Dai rai nna shinggyim masha gaw shada hkungga, shada da a hkritung nang ahkaw ahkang hpe manu shadan let asak hkrung ra nga ai (Ningpawt Ninghpang 9:6).

Satan: Satan gaw kaja wa nga ai wa re lam Karai a mungga hta adan aleng tsun nga ai (Mahte 4:1-11). Dai wa gaw n kam n sham ai ni hpe myit mang ai lam shakyaw shamak ya ai ndai mungkan a hpara re (II Korinhtu 4:4). Satan gaw kam sham ai ni hpe mung lam amyu hku nna gung lau nga ai wa re (Kasa 5:1-11; I Korinhtu 7:5)

Yubak Mara: Shinggyim Masha yawng a kaji hte kawoi daju rai nga ai Adam yan Ewa tinang a myit shadang nna Karai a ga hpe lale jehpre ai a marang e shinggyim masha yawng gaw yubak hta hkrat sum mat sai. Karai man e yubak n kap ai kadai mung nga ai n rai (Ningpawt Ninghpang 3:1-6; Roma 3:10-12; 5:12). Dai majaw masha yawng gaw Karai a tara je yang ai lam hpe hkam la nna htani htana ngarai de sa na sha ging dan mat sai re.

Hkye Hkrang La ai Lam: Yubak lu sai shinggyim masha ni hku nna tinang hkum hpe gara hku mung n mai hkye la sai. Shinggyim masha a kaja ai magam bungli hte ngarai kaw na lawt na n rai (Ehpesu 2:8). Jep ai tara hte kaga tara ni hpe shadik ai hku nna sumsing du na lam, dinghpring wa lu na lam n nga ai (Roma 3:20; Galati 2:21). Shinggyim masha hpe hkye hkrang la ai magam gaw Karai a tsawra myit kaw na hpang ai (Yawhan 3:16). Hkristu a gawng malai hkungga tai nna si hkam ai magam kaba a marang e hkye hkrang la ai lam byin tai wa sai (Roma 4:25; 5:21). Dai hpe chye na ai wa shi a makam masham a marang e hkye hkrang la hkrum na re (Ehpesu 2:8-10).  Hkristu galaw ya sai magam hpe kam ai masha gaw, ya ndai prat hta nan tinang hkye hkrang la hkrum sai, n htum n wai asak lu sai ngu ai hpe hkrak chye ai, tsun mung lu tsun nga ai (I Yawhan 5:13).

Hpung a Lam: Hpung gaw Hkristu a hkum hkrang nan rai nga ai. Hpung hpe lam lahkawng hku nna mu mada mai nga ai. N-gawn hpung hte Buga Ginra hpung re. Ndai lahkawng gaw kaga ga re ai hpung amyu hpan lahkawng n rai. N-gawn hpung hta e Hkristu hpe kam sham ai a marang e hkye hkrang la hkrum sai ni yawng (si lai mat wa sai ni hte asak naw hkrung nga ai ni yawng) lawm nga ai (I Korinhtu 12:13). Bai, Bu ga Ginra hpung gaw, hkye hkrang la hkrum sai ni hku nna bu ga, shing n rai ginra langai ngai hta hpawng chyawm let rau sha naw ku daw jau nga ai uhpung urawng rai nga ai (I Korinhtu 1:1-2). Hpung a baw gaw Hkristu rai nga nna, kam sham ai ni ma hkra gaw hkum shan daw chyen ni rai nga ma ai (Ephesu 4:11-16).  Bu ga shing n rai ginra hpung a wenyi lam hta woi awn na matu hpung up hte hpung tau ngu ai wenyi ning shawng hpan lahkawng nga ai re (I Timohti 3:1-7; Titu 1:5-9; I Timohti 3:8-13).

Hpang Jahtum Nhtoi a Lam: Hkristu hpung hpe shalun la na du sa ai shaloi, Shi hpe kam sham nna si lai mat wa ai ni shawng si ai kaw na hkrung rawt wa na. Dai hte kahproi kanoi, Shi hpe kam sham nna asak hkrung nga ai ni a hkum hkrang galai shai mat wa nna shalun la ai hkrum na (I Korinhtu 15: 51-57; I Htesaloni 4:13-18). Dai mabyin a hpang kalang lata jang ndai mungkan e kyin dut tsin yam aten ladaw kaba du pru na. Dai kyin dut ladaw a hpang e, Hkristu nan mungkan ga de du hkra yu du nna, Israela amyu sha ni hpe ga sadi jaw tawn ai hte maren Dawi a magam tingnyang hta dung nna ndai mungkan hpe shaning (1000) up hkang na re (Daniela 9:25-27; Esaia 9:6,7; 11:1-9; Kasa 2:29; Shingran 20:1-4,6). Shaning (1000) aten hta Satan hpe gyit hkang tawn na (Shingran 20:2-3). Dai shaning (1000) a hpang e Satan hte shi a salung sala ni hpe htani htana ngarai de jeyang bang kau na. Shaning (1000) a hpang e tingnyang hpraw hta tara je yang ai lam nga na. Dai gaw prat ladaw shagu na n kam n sham ai ni ma hkra hpe jeyang ai lam rai na re. Dai ni gaw htani htana grung ai ngarai wan nawng de jeyang kau ai hkrum na re (Shingran 20:1-15).

Lachyum Hpaw:

Sum-Tim-Ngai = Masum rai tim langai (Trinity); Marai Hkum = Person; Dangjat =  Madang jat (upgrade); dan tawk =  a ding tawk (direct); Hkritung Nang =  Hkritung kaw nna nan lawm ai.